BRAFA's bruid

Hoe ziet het pad naar uw huidige positie eruit?

Anne-Sophie Delen: De start van de samenwerking tussen de bank en BRAFA was zowaar mijn vuurdoop. In 2006 was er nog geen sprake van een communicatieafdeling op de bank, dus na mijn stage bij UBS London begon ik als net afgestudeerde van een blanco blad. Na mijn eerste beurs in 2007 zag ik meteen vele mogelijkheden: branding, sponsoring, evenementen, interieurontwerp en decoratie. Veel opportuniteiten, veel werk aan de winkel … ik ben dus bij de bank gebleven.

De marketingafdeling is intussen geëvolueerd tot een professioneel en creatief bureau van dertig experten, waaronder grafisch ontwerpers, tekstschrijvers, digitale marketeers, evenement- en decorcoördinatoren en zelfs een art director.

Beatrix Bourdon: De kunstwereld was me niet totaal onbekend, want als kind mocht ik al mee naar beurzen, en mijn grootouders waren goudsmeden. Toch koos ik ervoor om geschiedenis te gaan studeren, ik wilde graag in de journalistiek gaan. Maar ik kreeg de kans om een paar maanden in een veilinghuis te werken, en daarna in galeries. Het was liefde op het eerste gezicht. Tijdens een diner bij vrienden kwam ik te weten dat de Antiekbeurs (BRAFA’s voorloper, nvdr) een directeur zocht, ze dachten aan een man. Ik waagde toch mijn kans, en kreeg de job. Dat was in 1992. Een nieuwe wereld ging voor mij open.

Herinneren jullie zich die eerste editie samen nog?

Beatrix: En of! En niet alleen omdat Delen de eerste partner was die ons vroeg om zelf een stand op de beurs te organiseren. Tijdens die editie hield een storm lelijk huis in Brussel.

Op de vernissage werd een deel van het glazen dak weggeblazen, en een wervelwind deed de tentoongestelde jurken van Edouard Vermeulen opwaaien. De brandweer moest de volledige beurs evacueren. Een echt avontuur, maar ik denk er met plezier aan terug, dankzij de goede samenwerking met Delen, de exposanten en de journalisten. En ook dankzij de mensen van de circusschool die naast de beurs gelegen was, en die ‘s nachts het dak keurig hebben afgedekt. De volgende dag konden we de deuren weer openen.

Anne-Sophie: Een onstuimige start, dat was het zeker. Ik herinner me dat we al onze klanten moesten opbellen. Maar inderdaad, we kwamen snel tot een oplossing dankzij de inzet en efficiëntie van zovelen. We voelden ons op die manier al heel snel verbonden met BRAFA.

Bij die eerste editie had de bank een kleine stand van 20m², vlak bij de hoofdingang, met wanden van Canadees gebrand hout. Veel collega’s spreken me nog regelmatig aan over de warme en gezellige sfeer. We stelden er onze eerste designaankopen tentoon: een boemerangbureau van Jules Wabbes, een lamp van Louis Kalff en een Artichoke-lamp van Poul Henningsen. Maar ook de eerste werken die Filips De Ferm kocht voor de collectie van de bank, met name een Karel Maes en een eglomisé (achterglasschildering) van Floris Jesper.

Delen Private Bank en BRAFA zijn samen gegroeid. Hoe kijken jullie terug op de samenwerking?

Anne-Sophie: In de afgelopen twintig jaar heeft de bank een mooie groei doorgemaakt, en dat weerspiegelt zich in onze aanwezigheid op BRAFA en in het aantal klanten dat we er elk jaar verwelkomen. De beurs groeide eveneens, bijvoorbeeld door zich open te stellen voor nieuwe stromingen. De verhuis naar Brussels Expo gaf de beurs een nieuw elan, maar haar ziel bleef wel bewaard.

Beatrix: De nieuwe locatie stelt ons inderdaad in staat om meer bezoekers en exposanten te ontvangen, met meer ruimte en een veel betere toegankelijkheid. Dit biedt ons nieuwe mogelijkheden om de kwaliteit verder te verbeteren. Tegelijk willen we een beurs op menselijke schaal blijven.

Eigenlijk bracht elke verhuis in de geschiedenis van BRAFA nieuwe energie met zich mee. In Bozar waren we de Belgische Antiekbeurs. Tijdens Tour & Taxis evolueerden we naar BRAFA, een beurs die buitenlandse exposanten verwelkomt en hedendaagse kunst integreert. Het ging nooit om revoluties, eerder om geleidelijke evoluties met de markt mee, waarbij we de balans tussen de kunstdisciplines wilden behouden. Maar het spreekt voor zich dat we ook de trends volgen in de werken die door de galeries worden geëxposeerd. De afgelopen jaren zien we bijvoorbeeld meer keramiek of textiel. Het eclectische karakter van de beurs is zonder twijfel wat BRAFA doorheen al die jaren het meest getypeerd heeft.

Welke gemeenschappelijke waarden delen BRAFA en Delen Private Bank, en hoe komen die tot uiting?

Beatrix: We zijn zeer dankbaar voor de betrokkenheid en inzet van Delen. Alles is tot in de puntjes verzorgd: de uitnodigingen, de rondleidingen, de stand die elk jaar nóg verbluffender wordt, het warme onthaal voor de bezoekers. Ze belichamen de waarden van kwaliteit en gastvrijheid die wij ook hoog in het vaandel dragen. Tijdens de moeilijke coronaperiode en de verhuis naar Brussels Expo hebben we hun steun in het bijzonder gewaardeerd. Zo’n trouw en langdurig partnerschap is tegenwoordig zeldzaam.

Anne-Sophie: Harold t’Kint, nu erevoorzitter van BRAFA, vergeleek de bank met ‘de bruid van BRAFA’. Ik hou van dat beeld, het idee dat we elkaar wederzijds ondersteunen en aanvullen. Het voelt alsof elke nieuwe editie beter is dan de vorige. Elk jaar blijven we onszelf verrassen en overtreffen. De bank wil een betrokken partner zijn waar de exposanten trots op kunnen zijn. BRAFA heeft een sterke gemeenschapszin, zelfs een familiaal gevoel onder de exposanten. Dat is ontzettend waardevol.

BRAFA streeft naar uitmuntendheid. Dat vraagt een rigoureuze selectie. Hoe verloopt dat proces?

Beatrix: Galeries dienen hun kandidatuur in, waarin ze hun expertise, deelname aan andere beurzen, reputatie en locatie vermelden. De raad van bestuur selecteert de exposanten. Zij zien toe op de betrouwbaarheid van de galeries en de hoge kwaliteit van de aangeboden werken, maar ook op het evenwicht tussen disciplines en regio’s. Een derde van de plaatsen is gereserveerd voor Belgische galeries.

Op locatie heeft onze algemene standenbouwer een week om de stands op te zetten. Daarna hebben de exposanten drie dagen om hun vaklui zoals decorateurs, elektriciens en schilders in te schakelen. Zodra de zware werkzaamheden klaar zijn, hebben de exposanten nog drie dagen om hun werken te installeren. Sommigen werken snel en weten precies wat ze willen doen, terwijl anderen pas ter plekke beslissen en die tijd echt nodig hebben. Af en toe verrassen ze ons. Ik herinner me nog dat Didier Claes met een stand van 100 m² pas in het laatste uur één enkel werk installeerde, een fetisjbeeld met spijkers uit de late 18de eeuw.

Vervolgens is het de beurt aan de experts – de exposanten krijgen dan gedurende achtenveertig uur geen toegang tot de beurs. We laten meer dan tachtig internationale experts binnen om de kwaliteit, kenmerken en herkomst van de werken te controleren. Elke discipline heeft haar eigen criteria. Soms moet een werk worden verwijderd, bijvoorbeeld omdat er een certificaat ontbreekt of het te veel gerestaureerd is. Maar de kwaliteit neemt elk jaar toe, waardoor er steeds minder moet worden opgetreden. De galeries kunnen natuurlijk met de experts overleggen om de beslissingen beter te begrijpen.

Wat zijn uw favoriete momenten tijdens BRAFA? Of uw mooiste herinneringen?

Anne-Sophie: Mijn mooiste herinneringen komen uit de tijd dat ik elke dag op de beurs aanwezig was. Op BRAFA stap je een wereld van kunst, ontmoetingen en inspiratie binnen. Vandaag geniet ik vooral van de kostbare momenten waarop ik door een haast lege beurs loop. Dat geeft me de kans om de kunstwerken op een andere manier te waarderen, te zien hoe ze ten opzichte van elkaar zijn geplaatst en de tijd te nemen om ze echt te bekijken. Kunst werkt vaak op basis van een eerste indruk, maar ik merk ook dat de werken die ik aanvankelijk moeilijker vond, nu mijn favorieten zijn.

Beatrix: Ik hou van het moment waarop de bezoekers de beurs binnenkomen. Na de lange en intense voorbereiding doet het zoveel deugd om de eerste enthousiaste reacties te ontvangen. Het menselijke aspect vind ik al even fascinerend, dankzij BRAFA heb ik fantastische mensen ontmoet. Zo bezocht ik Julio Le Parc, de eregast van 2017, in zijn atelier in Parijs. De kunstenaar, met zijn schort en potlood achter zijn oor, wist me meteen te charmeren. Hij beloofde ons vijf werken, die we op BRAFA mochten tentoonstellen.

Wat is uw favoriete editie?

Beatrix: Ik was erg geraakt door het Museum van Afrika, dat een uitzonderlijke collectie heeft. Ze stellen slechts een klein deel tentoon, maar hun onderzoek is fascinerend. Naast de eregast denk ik dat bezoekers het leuk vinden om verrast te worden. BRAFA is de enige beurs die elk jaar alles vernieuwt met nieuwe decors. We proberen wel hetzelfde vloerplan te behouden, omdat het belangrijk is dat bezoekers vlot hun weg vinden op de beurs.

Anne-Sophie: De editie van 2024 met Paul Delvaux vond ik zo betoverend en harmonieus! Ik werd verbluft door het luchtige en gastvrije geheel, met ongelooflijke surrealistische decors en prachtige schilderijen van Paul Delvaux. Ik heb lange tijd in bewondering blijven staan voor zijn schilderij La Gare Forestière. Het inspireerde me enorm.

Hoe wordt de stand van de bank tot leven gebracht?

Anne-Sophie: Onze stand wordt van tevoren volledig uitgedacht en vormgegeven. Vanaf eind juni denk ik samen met onze architect na over de indeling en creëren we verschillende zones.

Tijdens de zomer neem ik in Griekenland samen met mijn moeder een stapel tijdschriften en talloze online afbeeldingen door. We scheuren pagina’s uit, wisselen ideeën uit en verzamelen de mooiste in mijn moodbook. Die inspirerende momenten, met de zilte geur van de zee en het gelach van de kinderen op de achtergrond, daar kijk ik elke keer geweldig naar uit.

Voor de inrichting van elke zone beginnen we met een wens, een nieuwe aanwinst, een pas gemaakt tapijt voor een kantoor, een stof voor een bank of kussens, een kleur of zelfs een verftechniek. De stand van de bank zou niet bestaan zonder ons geweldige logistieke team. Zij rijden door heel België om meubilair, lampen of kunstwerken uit onze verschillende vestigingen op te halen en helpen ons alles op te zetten. Onze elektriciens zijn echte tovenaars en de mensen met wie we werken zijn ware vakmensen. Ze staan klaar met raad en daad, tot het laatste moment.

Aan het einde kijk ik altijd met een beetje weemoed naar de afbouw van de stand. In geen tijd is die helemaal verdwenen. Maar het duurt niet lang of nieuwe ideeën borrelen al in mij op, klaar om uit - gewerkt te worden voor een nieuw kantoor, een renovatie of ... de volgende BRAFA.

BRAFA 2025 vindt plaats van zondag 26 januari tot zondag 2 februari 2025 in Brussels Expo. In deze 70ste editie is Joana Vasconcelos de eregast.

Zin in nog een artikel? Ga naar het overzicht van Inspired volume 4