Harmonie na chaos

Was schilder worden een voor de hand liggende keuze?

Ik ben opgegroeid tussen allerlei soorten schilderijen. Bij mijn ouders thuis hingen ze overal aan de muur. Ik nam de tijd om ze te bestuderen en analyseren. Als jongste kind werd ik niet echt getemperd in mijn artistieke ambities. Toch heb ik eerst rechten gestudeerd voordat ik aan een kunststudie begon. Daarna ben ik nooit meer gestopt met schilderen. Het is niet altijd gemakkelijk geweest, maar ik heb een creatieve kracht in me die me altijd heeft aangemoedigd om dit pad te volgen. Naast schilderen maak ik ook muziek. Zo kan ik verhalen kwijt die niet passen in mijn schilderkunst. Die breng ik tot leven in mijn muziek. Begin 2025 komt er een album uit.

De tentoonstellingen volgen elkaar in sneltempo op. Een teken dat de bekendheid groeit?

Ik moet toegeven dat mijn agenda behoorlijk druk wordt. Ik werk samen met galerijen die een oprechte band hebben met mijn manier van werken. Bij Alice van den Abeele en Kristof De Clercq, en hun gelijknamige galerijen, is het in de eerste plaats een kwestie van menselijke connectie. Hetzelfde geldt voor Almine Rech Gallery, die me geweldige kansen gaf, zoals een tentoonstelling in Londen eind 2023 ter ere van de 50ste sterfdag van Picasso en een solotentoonstelling in Parijs afgelopen najaar.

Hoe is uw creatieve proces doorheen de jaren geëvolueerd?

Het is niet zozeer mijn techniek die zich heeft ontwikkeld, maar meer mijn manier van kijken. Mijn eigen ontwikkeling heeft onvermijdelijk invloed gehad op de manier waarop ik naar het werk van andere kunstenaars kijk. Het vergt een zekere maturiteit om het werk van anderen te bekijken, te begrijpen en te waarderen. Daarom neem ik tegenwoordig meer tijd om te observeren voordat ik iets doe. Mijn gebaren blijven intuïtief, breed en direct. Maar het vereist een zekere precisie vooraf. Daarom begin ik een doek meestal met het overtrekken van mijn tekening in houtskool of met stroken plakband. Dan komen de kleur en de verf, die de eerste tekening vaak tegenspreken en omverwerpen. Om trillingen en spanning te creëren, heb je zowel controle als impulsiviteit in het gebaar nodig.

Het voelt alsof die spanning essentieel is. Vanwaar de interesse?

Soms moet je iets drastisch doen en het ontwerp overhoop gooien. Anders is het resultaat glad en saai. Door zaken complexer te maken, kun je een rijkere balans bereiken. Deze spanning kan van het ontwerp komen – zoals een rechte lijn die een curve verstoort – of van de kleurkeuze. Zo vind ik de trillingen veroorzaakt door bepaalde felle kleuren te combineren met meer aardse tinten bijzonder fascinerend. Het creëert een vorm van harmonie uit chaos. Als ik de juiste balans heb bereikt, ben ik tevreden. Ik heb het gevoel dat ik iets heb opgelost in zo’n complexe wereld. Creëren is in zekere zin ontrafelen.

Zijn er terugkerende thema’s in uw werk?

De laatste jaren heb ik me bevrijd van de beperkingen van het onderwerp. Ik schilder de oppervlakte van het gezicht, doorkruist door een maan, een hand, een bloem ... En dat zonder de samenhang van het schilderij te veranderen. Ik hou ervan te assembleren, te componeren, uniciteit te creëren uit verschillende elementen die op zichzelf bestaan en niets met elkaar te maken hebben, maar die uiteindelijk een nieuw samenhangend geheel vormen. Zo kan een zeilboot, geplaatst in het midden van een gezicht, een neus en mond vormen.

Er kunnen terugkerende figuratieve elementen in mijn schilderijen voorkomen, zoals een waaier, een wolk of een vogel. Maar het zijn vooral middelen om toegang te krijgen tot een ruimte in het schilderij. Het is dus niet ongewoon dat er tijdens het werkproces een nieuw element ontstaat. Zo verscheen er onlangs een kaarsvlam. Maar ik wil mezelf niet opsluiten in een routine. Integendeel, ik wil vormen, kleuren en materialen blijven verkennen. Ik hou van groen: het bevat een ongelooflijke rijkdom aan schakeringen, van geel tot grijs. Momenteel experimenteer ik met fuchsia. Het opent een heel nieuw scala aan mogelijkheden op het gebied van spanning en emotie. Figuratieve vormen fascineren me ook vanwege hun uitwisselbaarheid.

Waarom deze dubbelzinnigheid tussen figuratie en abstractie?

Abstractie biedt mij een krachtigere dimensie dan een figuratief verhaal. Bij een stilleven bijvoorbeeld kijk ik naar de abstractie van vormen, kleuren en materialen, niet naar de objecten zelf. Daarom schilder ik vaak elementen die in wezen herkenbaar zijn, zoals een waaier of een jojo, maar waarvan de vorm ruimte kan laten voor een heel andere interpretatie. De ronde vorm van een maan kan bijvoorbeeld ook gezien worden als een pupil, een vis als een oog of een hand als een vleugel.

Mijn werk maakt deel uit van een zoektocht naar schoonheid. Maar mijn benadering is er ook op gericht om mijzelf en, als ik geluk heb, de verbeelding van het publiek wakker te schudden, zodat zij zich het schilderij eigen kunnen maken. Wat me verbaast en pleziert is de manier waarop mijn werk door de geest van de toeschouwer reist. Aanvankelijk kan men een werk haten en het volgende moment kan men besluiten: “Ik vind het prachtig, ik ga het kopen.” Dat is een feit. (lacht) Voor mij betekent dit dat mijn werk niet louter een decoratieve rol vervult: er speelt nog iets anders.

Is het eindresultaat ook voor u een verrassing?

Ja, helemaal. Ik begin nooit te schilderen met een vast idee. Het is nooit een intellectueel proces waarbij alles van tevoren is berekend. Het eindresultaat verrast me ... en ik zou zelfs zeggen dat het me zou moeten verrassen! Ik heb nooit tegen mezelf gezegd: “Ik ga een gezicht maken van een zeilboot.” En zelfs als ik dat wel had gedaan, zou het resultaat niet hetzelfde zijn geweest. Integendeel, mijn gedachten evolueren parallel met het schilderij, dat geleidelijk vorm krijgt. Het is een uitwisseling tussen intuïtie en analyse. Tot op het moment dat de verrassing groot genoeg en onveranderlijk is in de tijd. En totdat het gemaar ophoudt dat door mijn hoofd spookt en me vertelt dat mijn schilderij nog niet af is.

Uw stijl is uniek. Maar welke kunstenaars hebben u het meest geraakt?

Moderne kunst opende alle deuren. Ik keek veel naar Picasso vanwege zijn manier om onderwerpen te benaderen als een ruimte om uit te vinden: het lichaam, stilleven, landschap .... De cut-outs van Matisse openden voor mij de deur naar abstractie. Sommige schilderijen van Georges Braque intrigeerden me door hun aanwezigheid en chromatische densiteit. Een vorm van existentiële poëzie overstijgt de onderwerpen van zijn schilderijen tot het punt waarop ze hun ware betekenis vormen. De kunstenaars die men omschreef als ‘ontaard’, zijn heel ver gegaan in hun exploratie van het medium. Ze werkten als het ware als laboratoriumonderzoekers. Ik ben vooral dol op de Duitse expressionistische beweging ‘Die Brücke’, met als spilfiguur Ernst Ludwig Kirchner. Je kan zijn werken herkennen aan de aciditeit van de kleuren en de vurigheid van de gebaren. De Belg Jean Brusselmans bewonder ik om zijn creatieve intelligentie in het vertalen van de natuurlijke werkelijkheid naar de ruimte van het schilderij. Ik heb al heel lang een oprechte interesse in Belgische kunstenaars. Ik keek al naar Walter Swennen en Luc Tuymans toen ik nog studeerde aan de Beaux-Arts in Marseille! Maar België heeft ook andere troeven. Het is een warm en gastvrij land. Er zijn geen barrières of hiërarchieën tussen kunstenaars, afhankelijk van hoe beroemd ze zijn. Het is een geweldige plek om te wonen en te schilderen.

Zin in nog een artikel? Ga naar het overzicht van Inspired volume 4