Trump schudt de kaarten van de wereldhandel grondig door elkaar

De tarievenlijst van Trump: wat is nieuw?

President Trump kondigde twee soorten invoerrechten aan:

• Een minimumtarief voor alle landen van 10% op geïmporteerde goederen. Dit tarief gaat in vanaf 5 april.
• Een wederkerig tarief voor landen waarmee de VS naar eigen zeggen een groot handelstekort heeft. Dat tarief wordt land per land bekeken, naargelang de verhouding tussen het handelstekort met de handelspartner versus de import uit het land, en varieert van 10% tot 50%. Het tarief gaat in vanaf 9 april.

De tarieven komen bovenop de reeds bestaande en aangekondigde tarieven. (Meer details daarover leest u in het artikel Trumps tarievenoorlog). Tegelijk gaf Trump aan dat de tarieven onderhandelbaar zijn, al is 10% wel het minimumtarief. Wellicht past Trump zijn tabel met importtarieven dus nog aan, afhankelijk van de diplomatie en het negotiatietalent van elke handelspartner.

De bedoeling van dit spervuur aan nieuwe invoerrechten is – volgens Trump – het rechtzetten van ‘oneerlijke handelspraktijken’. Hij wil het handelstekort van Amerika terugdringen en bedrijven stimuleren om hun productie te verplaatsen naar de VS, wat de werkgelegenheid ten goede zou komen. De inkomsten uit importtaksen zouden bovendien ook de staatskist spijzen.

Hoewel elk land getrakteerd wordt op een importtarief, richt Trump zijn pijlen voornamelijk op de landen die een onevenwichtige handelsrelatie met de VS hebben (m.a.w.: die veel meer goederen naar de VS exporteren dan ze importeren). Zo wordt de Europese Unie 20% wederkerige importtaks opgelegd, en China maar liefst 34% (bovenop de 20% die eerder was aangekondigd én de reeds bestaande taks uit de eerste handelsoorlog):

De onderstaande tabel geeft de wederzijdse douanerechten weer volgens de verschillende betrokken handelspartners.

De Amerikaanse president maakt een hele reeks uitzonderingen op zijn maatregel. Goederen die strategisch belangrijk zijn voor de VS, zoals auto’s (die al een 25% taks uit de vorige tarievenronde moeten slikken), semiconductoren, farmaceutica, koper, energie en mineralen zullen momenteel nog niet aan deze tarieven onderworpen worden. Hoe deze uitzonderingen gaan interfereren met zijn algemene beleid van wederkerige tarieven, is op dit moment koffiedik kijken.

Een golf van tegenmaatregelen aangekondigd

Het valt af te wachten hoe de wereld zal reageren op dit nieuwe tarievensalvo, maar de eerste reacties waren niet mals. Van de Europese Unie tot China worden tegenmaatregelen voorbereid of worden bestaande importheffingen aangescherpt.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, waarschuwde dat de tarieven “een flinke dreun” voor de wereldeconomie zouden betekenen. Ze liet weten dat de EU bezig is met tegenmaatregelen en dat ze per sector acties zal treffen die de Europese belangen moeten beschermen. Frankrijk dringt bovendien aan op vergeldingsmaatregelen van de EU tegen Amerikaanse techbedrijven, waardoor de handelsoorlog zou uitbreiden van de goederen- naar de dienstensector.

Ook Peking liet weten dat ze de nieuwste maatregelen niet zomaar over zich heen zullen laten gaan. China is al langer verwikkeld in een handelsoorlog met de VS en zou de druk opnieuw kunnen opvoeren met gerichte sancties.

Veel vraagtekens over de impact op de wereldwijde groei

President Trump wil Amerika terug op de kaart zetten. Maar met zijn handelsbeleid schiet hij zichzelf in de voet. Want door zijn importheffingen neemt de vrees voor een wereldwijde economische vertraging toe, en zeker ook in de VS. Sommige analisten vrezen zelfs voor een Amerikaanse recessie, al is dat vooralsnog niet ons basisscenario.

Wat de effectieve impact van de nieuwe maatregelen zal zijn op de economische groei is dus onzeker – niet in het minst omdat Trumps tarievenbeleid onduidelijk, onvolledig, en zeer variabel is. Wat kunnen we wel al zeggen?

• De aanhoudende onzekerheid is nefast voor het investeringsklimaat bij bedrijven en consumenten. Grote investeringen en uitgaven worden uitgesteld.
• De handelsstromen zoeken – waar ze kunnen – de weg naar de laagste importtarieven, waardoor de wereldhandel aanzienlijk herschikt wordt.
• De invoertarieven worden aan de belastingdienst betaald, maar de kosten kunnen in principe gedragen worden door de exporteur, de importeur of de consument. Meestal is die laatste het kind van de rekening.
• Invoerrechten wakkeren de inflatie aan – sommige analisten gaan al uit van een inflatie van ruim 4%. Consumenten zouden dan aan koopkracht inboeten, wat evenzeer een rem zet op de economische groei. Tenzij Trump doet wat hij beloofd heeft, en de invoerrechten gebruikt ter financiering van belastingverminderingen. In dat geval vloeit het voordeel deels terug naar de consument.

Concreet zou een gemiddelde stijging van 10% van de invoerrechten de wereldwijde economie over 2025 en 2026 rond de 0,5% groei kosten. Dat kan echter verder oplopen nu de aangekondigde tarieven de 10% ruim overtreffen.

Beurzen reageren negatief

De eerste reacties van de beurzen zijn zeer afwijzend, wat logisch is, want de onzekerheid is toegenomen. Bovendien anticipeerden de meeste analisten op tarieven die minder hoog zouden uitvallen, waardoor de markt nu schrikt van Trumps forse acties.

Naast het economische risico speelt ook een belangrijk psychologisch aspect mee: beurzen anticiperen en baseren zich op verwachtingen, en die oefening wordt almaar lastiger.

De Amerikaanse S&P 500 ging sinds begin dit jaar 15% lager, de Nasdaq 100 kelderde zelfs met 19%. Ook elders gingen de beurzen verder in het rood: -4,5% in Japan (Topix) en -3% in China (CSI 300). De Europese beurs (STOXX Europe 600) dook op het nieuws ook stevig naar beneden, maar kleurt sinds de start van het jaar voorlopig nog groen. (Alle cijfers op 3/4/2025, in eurotermen)

Conclusie

President Trumps nieuwe tarieven stellen het geduld en de veerkracht van iedereen danig op de proef. Het is vooralsnog onmogelijk om de impact te becijferen omdat vele details ontbreken, zoals de duurtijd van en de uitzonderingen op de tarieven. Ook de (vergeldings)acties van andere landen, het eventuele aangepaste koopgedrag van consumenten en het investeringsgedrag van ondernemers zullen het vervolg mee bepalen. Of overheden de importheffingen zullen aanwenden voor de vermindering van de staatsschuld of voor belastingverminderingen zal ook een invloed hebben.

We volgen uiteraard de ontwikkelingen van dichtbij op, al houden we onze blik ook steeds op de lange termijn.

Rust en geduld zijn mooie deugden, zeker als u belegt op de beurs. Belegd blijven is in het verleden doorgaans de beste optie gebleken. Als u toch merkt dat dit soort schommelingen u erg ongerust maken, is het wellicht een goed moment om uw investeringsprofiel te bekijken samen met uw relatiebeheerder. Uw relatiebeheerder staat klaar om u hierbij te begeleiden.