Nieuwe fiscale maatregelen in het Waals Gewest

Maatregelen van toepassing vanaf 1 januari 2025

Verlaging registratierechten voor de aankoop van een enige eigen woning

Wanneer u in België een woning koopt, betaalt u hierop registratierechten. Het tarief van deze registratierechten wordt bepaald door het gewest waar het onroerend goed zich bevindt.

Vanaf 1 januari 2025 bedraagt het tarief van de registratierechten voor de aankoop in volle eigendom van een enige eigen woning in het Waals Gewest 3%, in plaats van 12,5% voordien.¹ Om dit verlaagde tarief te kunnen genieten, moet u als koper voldoen aan volgende voorwaarden:

• U mag geen volle eigenaar zijn van een ander onroerend goed dat geheel of gedeeltelijk als woning wordt gebruikt of bestemd is.²
• U moet binnen de drie jaar na aankoop – of binnen de vijf jaar indien het om een bouwgrond gaat – uw hoofdverblijfplaats in deze eigendom vestigen en er uw domicilie vestigen. U dient ook drie jaar lang in de woning te blijven wonen vanaf de datum dat u erin trekt.

Verrekening van in het buitenland betaalde successierechten op roerend activa

Successierechten worden geheven door het gewest waar de overledene – in de laatste 5 jaar voor zijn of haar overlijden – het langst zijn hoofdverblijfplaats had. In de drie gewesten van het land worden de successierechten berekend op het ‘wereldwijde³ vermogen’ van de overledene. De toepassing van deze laatste regel kan ertoe leiden dat de buitenlandse activa van de overledene tweemaal wordt belast inzake de successierechten, zowel in België als in het buitenland.

Hoewel het eerder uitzonderlijk is, kan het voorkomen dat de overledene in het buitenland aangehouden bancaire tegoeden zowel in België als in het land in kwestie aan successierechten onderhevig zijn.

Echter, sedert 1 januari 2025 heeft het Waals Gewest de mogelijkheid bij wet verankerd om de successierechten die in het buitenland werden betaald op de buitenlandse roerende goederen⁴ onder bepaalde voorwaarden in mindering te brengen van de Belgische successierechten op diezelfde goederen.

Verwerping van een nalatenschap of generatiesprong

Men kan beslissen om de nalatenschap van zijn of haar ouders te verwerpen zodat deze goederen rechtstreeks toekomen aan zijn of haar eigen kinderen. In dat geval is het belangrijk op te merken dat een verwerping altijd op de volledige nalatenschap slaat. Het is dus niet mogelijk om enerzijds een deel van de nalatenschapsgoederen te verwerpen en anderzijds een deel ervan te aanvaarden (alles-of-niets principe).

Vóór 1 januari 2025 mocht een verwerping van een nalatenschap er niet toe leiden dat de uiteindelijke begunstigden (de kleinkinderen in ons voorbeeld) minder successierechten betaalden dan het bedrag dat betaald had moeten worden door de partij die de erfenis verwierp (het kind, m.a.w.).

Deze regel, die de zogenaamde ‘generatiesprong’ tot een minder interessante optie maakte, is inmiddels afgeschaft. De successierechten worden voortaan berekend volgens de verwantschap tussen de overledene en de uiteindelijke begunstigden. Deze maatregel kan dus een fiscale optimalisatie betekenen. Zo kan voor de heffing van de successierechten de nalatenschap mogelijks verdeeld worden over een groter aantal erfgenamen om het totale bedrag aan successierechten te verlagen.

Deze nieuwe maatregel is van toepassing voor alle overlijdens die plaatsvinden vanaf 1 januari 2025. De drie gewesten van ons land zitten vanaf nu ook op dezelfde lijn wat dit punt betreft.

Maatregelen van toepassing vanaf 1 januari 2028

Het decreet bevat ook een reeks maatregelen met betrekking tot successie- en schenkingsrechten⁵ die in werking zullen treden voor overlijdens en schenkingen die plaatsvinden vanaf 1 januari 2028.

Wijzigingen op vlak van successierechten

Verlaging van de tarieven

De algemene tarieven van de successierechten worden aanzienlijk verlaagd. Onderstaande tabellen tonen welke tarieven momenteel gelden, en welke tarieven vanaf 1 januari 2028 van toepassing zijn⁶:

Verhoging van het bedrag dat vrijgesteld is van successierechten

Tot op heden is de eerste 12.500 euro die vererfd wordt door een erfgenaam in rechte lijn, door de echtgeno(o)t(e) of door de wettelijk samenwonende, vrijgesteld van successierechten. Echter als het netto-erfdeel van bedoelde erfgenaam niet meer dan 125.000 euro bedraagt, geniet men een fiscale vrijstelling van 25.000 euro. Voor andere personen wordt de eerste 620 euro vrijgesteld.

Vanaf 1 januari 2028 wordt deze belastingvrije schijf als volgt verhoogd:

• van 12.500 euro naar 25.000 euro voor het netto-erfdeel ontvangen door een erfgenaam in rechte lijn, echtgeno(o)t(e) of langstlevende wettelijk samenwonende, en dit ongeacht de waarde van het netto-erfdeel.
• van 620 euro naar 5.000 euro voor het netto-erfdeel ontvangen door andere erfgenamen.

Gezinswoning: gunstregime en verlaagd tarief

Als langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende bent u ook vrijgesteld van successierechten voor het deel van de gezinswoning dat u van uw echtgenoot of van de persoon met wie u wettelijk samenwoont, erft. Erfgenamen in rechte lijn daarentegen genieten een verlaagd tarief op het deel van de gezinswoning dat zij erven. Deze maatregelen zijn van toepassing op voorwaarde dat de overledene de woning in kwestie bewoonde gedurende minstens vijf jaar voorafgaand aan zijn of haar overlijden.

Vanaf 1 januari 2028 wordt deze verblijfsvoorwaarde afgeschaft en wordt ook het gunsttarief (voor erfgenamen in rechte lijn) verlaagd.

Wijzigingen op vlak van schenkingsrechten

De schenking van een in België gelegen onroerend goed moet gebeuren bij notariële akte, wat de betaling van schenkingsrechten met zich meebrengt. De schenkingstarieven zijn niet alleen afhankelijk van de waarde van het geschonken onroerend goed; zij zullen ook verschillen naargelang de verwantschapsband tussen de schenker en de begiftigde. Het gewest dat het toepasselijke tarief bepaalt, is het gewest van de woonplaats van de schenker (ongeacht of het geschonken goed zich in een ander gewest bevindt).⁷

Het Waals Gewest verlaagt ook de tarieven voor schenkingen van onroerende goederen. De nieuwe tarieven zijn evenwel slechts van toepassing op notariële schenkingsaktes die vanaf 1 januari 2028 worden verleden.

Gelijkschakeling rechte lijn

Als u in het Waals Gewest een schenking of een legaat doet aan het kind van uw echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner (maar dat niet uw kind is), wordt dit kind belast aan het tarief in rechte lijn. Zowel in het geval van een schenking als in het geval van een legaat zijn de tarieven dus dezelfde als deze voor uw eigen kinderen.

Deze gelijkstelling geldt ook als u een schenking of het legaat zou uitvoeren na het overlijden van uw echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner, die de ouder is van dat kind.

Vanaf 1 januari 2028⁸ wordt dit systeem van gelijkstelling uitgebreid naar alle nakomelingen van de echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner van de schenker of de overledene, dus niet alleen hun kinderen maar ook hun kleinkinderen of achterkleinkinderen.

Besluit

De nieuwe fiscale maatregelen in het Waals Gewest, waarvan sommige wel pas vanaf 1 januari 2028 in werking treden, houden verlaagde tarieven en versoepelde voorwaarden in, en zijn dus fiscaal interessant.