Registratie van de onderhandse schenking van roerende goederen: zes vragen en antwoorden
- 5 september 2022
- Juridisch
Overweegt u een schenking te doen van roerende goederen zoals geld, effecten of juwelen? Dan wilt u vast weten wat de fiscale gevolgen van die schenking zijn.
In bepaalde omstandigheden is de registratie van een schenking nuttig. Maar bij een onderhandse schenking van roerende goederen moet u wel zelf (of uw bank) de registratieformaliteiten vervullen.
In dit artikel leggen we zes vragen en antwoorden voor over de fiscale gevolgen van de registratie, en over de procedure om uw schenking van roerende goederen te registreren1.
Wat is een registratie?
De registratie is een formaliteit die erin bestaat een akte of een geschrift door de ontvanger van de registratie te laten overschrijven, ontleden of vermelden in een daartoe bestemd register.
Het vervullen van die formaliteit geeft aanleiding tot de heffing van een belasting die 'registratierechten' wordt genoemd. Het geldende tarief van de registratierechten is afhankelijk van de aard van de juridische transactie die ter registratie wordt aangeboden2. Registratierechten op een schenking worden doorgaans ook 'schenkingsrechten' genoemd.
Moet ik een schenking van roerende goederen verplicht registreren?
We moeten een onderscheid maken naargelang de roerende schenking al dan niet via een notariële akte gebeurt.
Een roerende schenking die voor een notaris verleden wordt, moet altijd door de notaris worden geregistreerd3. De registratie leidt tot de inning van de schenkingsrechten die van toepassing zijn op de schenkingen van roerende goederen (zoals geld, effecten of juwelen). Deze rechten worden geheven tegen een vast tarief dat afhankelijk is van de verwantschapsband tussen de schenker en de begiftigde. Overigens geeft het verlijden van een notariële akte, naast de schenkingsrechten, ook aanleiding tot de inning van akte- en notariskosten.
De bevoegdheid om schenkingsrechten te heffen, berust bij het gewest waar de schenker op het ogenblik van de registratie het langst verbleef tijdens de vijf jaar die aan de schenking voorafgingen. Hieronder vindt u een overzicht van de gewone tarieven4 die in de drie gewesten van het land van toepassing zijn:
1 Een schenking van een in België gelegen onroerend goed moet altijd worden geregistreerd. Dit leidt onvermijdelijk tot de heffing van de registratierechten die van toepassing zijn op onroerende schenkingen (progressieve tarieven per schijf).
2 De registratierechten zijn geregionaliseerd. De gewesten zijn dus voortaan bevoegd om de tarieven en de vrijstellingen en verminderingen op registratierechten vast te stellen (behoudens een aantal uitzonderingen waarvoor de federale overheid bevoegd blijft).
3 Sinds 15 december 2020 geldt de registratieplicht ook voor schenkingen die voor een buitenlandse notaris zijn verleden.
4 We houden geen rekening met de verlaagde tarieven die in bepaalde gewesten van toepassing kunnen zijn, afhankelijk van het voorwerp van de schenking (bijvoorbeeld een schenking van een familiebedrijf) en/of de identiteit van de begiftigden (bijvoorbeeld een schenking ten gunste van een liefdadigheidswerk).
|
|
Vlaams Gewest |
Waals Gewest |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest |
|
Tarief in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden5
|
3% |
3,3 % |
3% |
|
Tarief tussen feitelijk samenwonenden |
3%6 of 7% |
5,5% |
7 % |
|
Tarief tussen alle andere personen |
7 % |
5,5 % |
7 % |
Het verlijden van een roerende schenking bij notariële akte en de daaruit voortvloeiende registratie hebben als gevolg dat de schenking niet aan successierechten onderworpen zal zijn, zelfs niet als de schenker binnen drie jaar (of vijf jaar in het Waals Gewest) na de schenking zou overlijden.
Als u evenwel een bankgift doet (dus zonder dat een notariële akte wordt opgemaakt), staat het u vrij om al dan niet tot de registratieformaliteit over te gaan. U bent ook niet verplicht uw schenking te laten registreren op het ogenblik dat u ze doet. De registratie kan op ieder ogenblik plaatsvinden binnen drie jaar (of vijf jaar in het Waals Gewest) na de schenking.
Bij ernstige ziektes of ongevallen is het raadzaam om de schenking te registreren als er een aanzienlijk risico is dat u als schenker zult overlijden in deze periode, die ook 'overlevingstermijn' wordt genoemd. Als u binnen die termijn overlijdt en de schenking niet vooraf werd geregistreerd, zullen uw erfgenamen successierechten moeten betalen op het weggeschonken vermogen. De niet-registratie van een schenking is dus een risico bij onverwacht overlijden.
Hoe registreer ik een onderhandse roerende schenking?
Tot voor kort kon u uw roerende schenking alleen laten registreren bij de belastingadministratie (op afspraak of met de post). Voortaan is dit ook digitaal mogelijk, via MyMinfin.
Er zijn momenteel drie mogelijkheden om een bankgift te laten registreren:
- op afspraak bij het Kantoor Rechtszekerheid
Na een telefoontje met de belastingadministratie kunt u naar het Kantoor Rechtszekerheid gaan om uw schenking te registreren.
- met de post
De te registreren documenten kunnen met de post naar het bevoegde scanningcentrum worden verzonden.
6 Alleen het Vlaams Gewest past het tarief in rechte lijn toe voor feitelijk samenwonenden op voorwaarde dat ze ten minste één jaar ononderbroken samenwonen en een gemeenschappelijke huishouding voeren. In het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vallen zij onder het tarief tussen alle andere personen.
De administratie eist dat u daartoe de ondertekende schenkingsdocumenten verzamelt, alsook de eventuele bijlagen die u voor registratie wenst in te dienen. Ze beveelt ook aan om kopieën van deze documenten met de handgeschreven handtekeningen van de schenker en de begiftigde te gebruiken.
In de begeleidende brief moeten de voornaam, de naam en het volledige adres van een referentiepersoon worden vermeld. Deze persoon zal de uitnodiging tot betaling van de schenkingsrechten en, na betaling van die rechten, het bewijs van registratie ontvangen.
- via MyMinfin (nieuw)
Sinds 1 mei 2022 kunt u een schenking laten registreren via het MyMinfin-platform. Dit gebeurt als volgt:
- Meld u aan op www.myminfin.be.
- Open het tabblad 'Mijn interacties' en voer in het deel 'Een document indienen' de gevraagde gegevens in.
- Voeg het schenkingsdocument (de bewijsovereenkomst of het 'pacte adjoint') toe. Dit kan een scan van het originele document met de handgeschreven handtekeningen van de schenker en de begiftigde zijn. U kunt het document echter ook digitaal ondertekenen met behulp van het programma Acrobat Reader, en uw handtekeningen certificeren via eID. Op de website van de FOD Financiën vindt u een gedetailleerde beschrijving van de procedure om een document te ondertekenen via eID: Hoe het formulier via eID ondertekenen?
- Dien uw aanvraag in.
Betekent het indienen van een registratieaanvraag dat de schenking onmiddellijk is geregistreerd?
Het feit dat u de aanvraag tot registratie van een schenking hebt ingediend, betekent niet noodzakelijk dat de schenking daadwerkelijk is geregistreerd. De regels op dat vlak verschillen naargelang het gewest.
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest wordt de schenking pas daadwerkelijk geregistreerd na de betaling van de verschuldigde schenkingsrechten, dus:
- nadat u uw aanvraag hebt ingediend
- nadat u van de administratie een uitnodiging tot betaling hebt ontvangen en
- nadat de schenkingsrechten daadwerkelijk op de rekening van de administratie zijn gestort.
In het Vlaams Gewest gaat de registratie sneller: ze is er van kracht zodra de belastingadministratie de aanvraag heeft ontvangen. Let wel op: u moet rekening houden met de openingstijden van de administratie (werkdagen van 9 tot 17 u.), zelfs als u uw aanvraag digitaal indient. Als u uw registratieaanvraag buiten de openingstijden indient – bijvoorbeeld tijdens het weekend, op een feestdag of 's avonds – wordt uw schenking pas de eerstvolgende werkdag als geregistreerd beschouwd.
Kan ik beroep doen op een notaris om een onderhandse schenking te laten registreren?
U kan een schenking laten registreren via een neerlegging onder de minuten van de notaris. In noodsituaties (bijvoorbeeld bij nakend overlijden van de schenker) raden wij u aan de schenkingsdocumenten bij de notaris neer te leggen. Die zal in de akte het tijdstip van neerlegging aangeven. Dat geldt dan als tijdstip van registratie, zelfs als de notaris de akte pas na het overlijden van de schenker laat registreren. Dit is zeker de snelste en veiligste oplossing als de registratie op het laatste ogenblik moet gebeuren.
Kan Delen Private Bank mij helpen bij de registratie?
Delen Private Bank helpt u graag bij de registratie van uw onderhandse roerende schenkingen. Wij kunnen namens u en met uw instemming de bewijsovereenkomst of het pacte adjoint van uw schenking ter registratie neerleggen.
Hebt u vragen over de onlineregistratie van een roerende schenking? Of wilt u meer weten over Delen Family Services en het digitale archief? Neem dan contact op met uw relatiebeheerder.