Spiegel aan de wand

Wat dreef u om Zaventem Ateliers op de kaart te zetten?

Ik stam af van een familie die al zes generaties lang gespecialiseerd is in het overtrekken van meubels. Het atelier van ons familiebedrijf was mijn speelterrein en onbewust moet die jeugdherinnering me geïnspireerd hebben. Niet zozeer uit nostalgie dan wel uit liefde voor het ambachtelijke. Vandaar mijn droom om in deze verlaten papierfabriek lokaal talent onder één dak te brengen. Weliswaar met behoud van ieders identiteit en autonomie. De gemeenschappelijke noemer is collectible design, en dat moet zo blijven in de meest pure betekenis van het woord.

Hoe definieert u collectible design?

Als een kunstbeweging die een tiental jaar geleden ontstond toen creatieve ontwerpers unieke meubelstukken begonnen te maken. Deze extreem gelimiteerde edities vonden hun weg naar kunstgalerijen waarvan sommigen zich begonnen te specialiseren in hedendaags design. Dit om te beantwoorden aan de vraag van kunstverzamelaars die niet alleen interesse hadden in kunst om aan de muur te hangen. Zo ontstond collectible design als een functionele kunstvorm die deel uitmaakt van een duurzame levensstijl, een statement tegen de overproductie van meubelen en een pleidooi voor ambacht en lokale productie.

De inrichting van hotel Mix in de voormalige kantoren van La Royale Belge is daar een goed voorbeeld van. Om 25.000 vierkante meter in te richten met collectible design deed ik beroep op lokale ontwerpers om te bewijzen dat een grootschalig project ook op een duurzame manier kan ingevuld worden. Door in te zetten op lokale ambachten en creativiteit zorgen we er ook voor dat onze rijke traditie aan craftmanship niet verloren gaat.

U pleit voor lokale verankering, maar steeds meer ont werpers van Zaventem Ateliers maken furore in het buitenland. Is dat geen contradictie?

Toegegeven, er is een zekere tegenstrijdigheid. We nemen deel aan internationale exposities omdat de Belgische markt te klein is voor het hoogste segment van collectible design. Er hangt immers een hoog prijskaartje aan vast waardoor de doelgroep zich verengt tot een kapitaalkrachtige niche. Daarom zijn we wel verplicht om onze actieradius te verruimen.

U praat over segmenten en doelgroepen. Is er nu een ondernemer aan het woord?

De vervloekte kunstenaar die een eenzaam bestaan leidt, is een visioen uit de vorige eeuw. Met Zaventem Ateliers wou ik bewijzen dat het ook anders kan. Weliswaar zonder te veel te denken in termen van omzetcijfers of financiële verrijking. Het businessplan van Zaventem Ateliers was niet meer dan een paar krabbels op een bierkaartje. Iedereen verklaarde me gek, maar een aantal gelijkgestemde zielen waren bereid om me te volgen in het avontuur en het project was al heel snel rendabel. Omdat Zaventem Ateliers meer is dan een locatie.

Zaventem Ateliers geeft onderdak aan een eclectische mix van kunstenaars, designers en scenografen, aan zowel opkomend talent als gevestigde namen. Wat is de rode draad die hen verbindt? Maakt u de selectie puur op basis van uw gevoel?

Ik wil het heilige vuur zien branden. Iemand die enkel een showroom zoekt om mee te surfen op het succes maakt geen kans. Het is de bedoeling dat kunstenaars naar hier komen om te werken, lawaai te maken, leven in de brouwerij te brengen. Ik heb geen interesse om een ruimte te verhuren als het atelier leeg blijft. Zaventem Ateliers is een werkplaats waar gelijkgestemden elkaar versterken en inspireren. Dat is voor mij heel belangrijk. Misschien komt er een dag dat we een charter zullen schrijven, maar vandaag laat ik me vooral leiden door de energie die iemand uitstraalt. Als je met iemand gaat samenhokken, wil je ook dat het klikt, toch? Iedereen kan hier 24 uur op 24 terecht. Het is niet de bedoeling om een permanente verblijfplaats aan te bieden, maar tijdens intense periodes kunnen kunstenaars hier slapen, koken en een douche nemen. Zo heeft bijvoorbeeld Vladimir Slavov hier ‘s nachts al wel eens doorgewerkt ter voorbereiding van een internationale expo.

De werken van Vladimir Slavov en Arno Declercq waren ook te zien op de Brafa-stand van Delen Private Bank. Hoe belangrijk is dergelijke exposure?

Ik zie het als een bevestiging van de excellentie die we nastreven. Maar ik herhaal dat we ook kansen willen geven aan opkomende kunstenaars. We zoeken extreem verschillende profielen op zeer uiteenlopende domeinen. Die mix maakt Zaventem Ateliers baanbrekend en radicaal waardoor kunstliefhebbers de weg naar ons vinden. En het belang van mecenaat valt niet te onderschatten. Niet alleen om het craftmanship in ons land te houden, maar ook als een antwoord op de toenemende digitalisering en de opkomst van AI. Zonder kunst en ambacht zal de mensheid zich verliezen in een virtuele wereld. Sinds het begin der tijden heeft de mens voorwerpen gemaakt. Op een bepaald moment heeft iemand een stoel en tafel gemaakt om niet meer op de grond te moeten eten. Als we geen tegengewicht geven aan AI zullen we in een nabije toekomst in een virtuele, witte box wonen en zal de herinnering aan wat ons als mensen onderscheidt verloren gaan. De volgende generaties zullen niet meer weten wat het betekent om te drinken uit een tas die door een mens werd gemaakt. Elk object dat door mensenhanden wordt geproduceerd, heeft een ziel. Het draait allemaal om energie.

Wil u meer weten over Lionel Jadot? Lees hier nog een aanvulling op dit artikel.