Beursjaar 2023: met een aanloop betere tijden tegemoet

Wat onthouden we van 2022?

2022 was een tumultueus en uitzonderlijk moeilijk jaar, voor aandelen maar zeker niet minder voor obligaties. Drie factoren speelden een belangrijke rol: inflatie, rente en een afnemende economische groei.

• De inflatie was vijand nummer 1. Ze begon in 2021 tijdens het krachtige post-covidherstel, en bleef hardnekkig doorstijgen. In 2022 bereikte ze in de VS een piek van 9,1% in juni, en in Europa een record van 10,6% in oktober. De Europese inflatie leed vooral onder de torenhoge energieprijzen - het gevolg van de oorlog in Oekraïne.
• De centrale banken hadden dan ook geen keuze en verhoogden de rentes fors. De Amerikaanse Federal Reserve was de eerste en verhoogde haar rente van 0% à 0,25% begin 2022 naar 4,25% à 4,50% aan het einde van het jaar. De Europese Centrale Bank volgde en liet de beleidsrente stijgen van -0,5% tot 2%. De grootte en vooral het tempo van verhogingen was uniek te noemen.
• De stijgende rentes moeten de economische groei vertragen, om zo de inflatie te beteugelen. Het doel is een zachte landing, maar dat is natuurlijk geen makkelijke taak. Want als er te fors op de rem wordt getrapt kan de economie in een recessie geraken.

De stijgende rente en inflatie zette veel zaken in gang. Waarderingen van aandelen kwamen onder druk, maar ook obligatiekoersen daalden fors en vervulden hun klassieke bufferfunctie niet meer. De enige steun kwam nog van de stijgende dollar, die zelfs even een recordhoogte bereikte dankzij haar status van veilige haven.

De klappen vielen dus overal – en dat zien we ook aan de rendementen van de portefeuilles. Volledig belegde portefeuilles leverden in 2022 rendementen op tussen -13% tot -16%, uiteraard afhankelijk van het beleggingsprofiel.

Wat heeft 2023 voor ons in petto?

Welke factoren zullen de komende maanden de aandelen- en obligatiekoersen bepalen? Een behoorlijk aantal, we vatten hen samen onder vier noemers: inflatie , bedrijfswinsten, geopolitiek en China.

1. Inflatie

Dé grote onbekende voor 2023 is toch wel inflatie: hoe snel zal die afnemen? In de VS lijkt de inflatiepiek al bereikt, in Europa wijst alles erop dat we ook ongeveer de top naderen.

Maar dat wil niet zeggen dat renteverhogingen tot het verleden horen – dat zou wat voorbarig zijn. De centrale banken blijven streng, het streefdoel van 2% inflatie ligt nog ver uit zicht, en ze waarschuwen dan ook dat de rente nog een hele tijd hoog zal blijven. Maar als die inflatie steeds sneller daalt, is er wellicht wel ruimte om het tempo van de renteverhogingen te verlagen. En dat zou zuurstof moeten geven aan de financiële markten. De markten zijn duidelijk op zoek naar die ommekeer.

Voor het verloop van de inflatiecijfers zijn in de eurozone de energieprijzen allesbepalend. Ze bepalen immers voor bijna de helft de hoogte van de inflatie. Een strenge winter zou in die zin een spelbreker zijn.

In de Verenigde Staten kijken analisten vooral naar de loonontwikkelingen en de krapte op de arbeidsmarkt. Sterk stijgende lonen zouden de inflatie opnieuw kunnen doen oplopen.

Anderzijds nemen in beide regio’s de detailhandelsverkopen af. Dat is op zich geen goed nieuws, maar de markten interpreteren het wel zo. Immers bij minder economische groei zal het tempo van verdere renteverhogingen afnemen. Slecht nieuws, wordt dus goed nieuws.

De economische groeiverwachtingen verschillen van regio tot regio. In de VS, Japan en China houden we rekening met een groeivertraging waarbij in de VS de kans, hoewel naar verwachting zeer klein, op een zeer milde recessie nog het hoogst is. In grote delen van Europa lijkt een recessie echter onafwendbaar, voor Europa als geheel zal deze echter eerder mild van karakter zijn.

2. Bedrijfswinsten

De zwakkere macro-economische cijfers zullen vroeg of laat ook doorsijpelen in de bedrijfsresultaten. Tot nu toonden vele bedrijven zich verrassend veerkrachtig: zij slaagden erin de gestegen kosten door te rekenen aan hun klanten. De vraag is nu hoe hard de zwakkere vraag de bedrijven zal treffen in de maanden die komen. Verwachtingen zitten al wel voor een groot deel in de koersen verrekend, maar de kwartaalresultaten van afgelopen jaar 2022 en van het komende 2023 zullen met een vergrootglas bekeken worden.

3. Geopolitieke spanningen

Geopolitieke spanningen overheersten 2022, en zullen ook dit jaar zeker een rol spelen. Zo is er nog steeds de oorlog in Oekraïne, vorig jaar een bijkomende destabiliserende factor, en ook in 2023 nog zeker niet van het toneel verdwenen. Hetzelfde geldt voor de spanningen tussen Taiwan en China: moeilijk te voorspellen, maar mogelijk met grote impact. Alles wijst er momenteel nog op dat deze conflicten vooralsnog lokaal blijven, maar garanties bestaan hier echter niet.

4. China

China versoepelde sinds december haar strenge zero-covidbeleid. Als het lukt de gezondheidstoestand onder controle te krijgen, dan is dat goed nieuws voor de bevolking, en voor de economie. De consumptie zal er stijgen net als de productie en export. Tot slot is het ook nog even afwachten hoe de vastgoedcrisis en de handelsrelaties tussen de VS en China zich verder zullen ontwikkelen.

Besluit

Kortom, bij de start van 2023 zien we naast een aantal onzekerheden en risico’s zeker ook enkele hoopvolle signalen en mooie kansen.

Een aanhoudend krap monetair beleid en een nog steeds (te) hoge inflatie zullen de economie ook dit jaar nog wel even dwars zitten. De ruimte voor winstgroei en hogere waarderingen lijkt voor de korte termijn dan ook beperkt. Echter ook vorig jaar hebben bedrijven blijk gegeven van een enorm aanpassingsvermogen. Velen konden hun winsten verrassend goed op peil houden, ondanks verstoorde toeleveringsketens, een afzwakkende vraag en hoge energiekosten. We vertrouwen er dan ook dat uiteindelijk alles weer op zijn plaats valt. Voor volgend jaar – 2024 - verwachten analisten alweer een wereldwijde groei van ruim 3%.

Laat ons dit jaar dus met nieuwe moed beginnen– steeds alert voor de risico’s, maar ook met vertrouwen in nieuwe kansen.