Onderneming in de verkoop? Denk vooraf na over de opbrengst

Een groeiend aantal ondernemers wil op dit moment het bedrijf verkopen, merken Maiko van Gurp en Harmen Eikelboom van Delen Private Bank. Bepaal vooráf wat er met de opbrengst gaat gebeuren, is hun advies.

Vooral ondernemers die binnen hun familie geen opvolger kunnen vinden, kloppen de laatste tijd geregeld bij de bankers van Delen Private Bank aan. Zoals de eigenaar van een bedrijf in de evenementenbranche, waarvan de waarde tijdens de coronapandemie sterk was gedaald. De ondernemer vatte het plan op het bedrijf te gaan verkopen, maar hevelde eerst de aandelen over naar zijn drie zoons. Dat deed hij via een stichting die de zeggenschap hield, terwijl zijn zoons de certificaten kregen. Zodra Nederland van het slot ging, trokken de zaken aan en steeg het bedrijf in waarde. Bij de verkoop viel die waardestijging vervolgens aan zijn zoons toe. Stel dat hij hun de verkoopopbrengst achteraf had geschonken, dan hadden zij daar een grote som aan schenkbelasting over moeten afdragen.

Het is een mooi voorbeeld van hoe slim het kan zijn vóór de verkoop van het bedrijf naar vermogensplanning te kijken, aldus private banker Maiko van Gurp en financieel en estate planner Harmen Eikelboom. Zij begeleiden ondernemers hierbij. Soms zijn dat jonge ondernemers die hun bedrijf verkopen om de volgende groeistap te kunnen maken. Maar vooral onder vijftigers met opvolgingsproblematiek zien de collega’s de verkooplust de laatste tijd toenemen. Van Gurp: ‘Zij waren vaak van plan langer te wachten met de verkoop, maar anticiperen nu op economisch mindere tijden. Ook de stijgende rente speelt mee. Een succesvolle verkoop is niet meer zo vanzelfsprekend als een jaar geleden, beseft men. Je ziet echt een versnellingsmodus.’

Sterkere onderhandelingspositie

Vaak genoeg melden ondernemers zich pas ná verkoop bij de bank voor advies, en dat is volgens de Delen-collega’s echt zonde. Achteraf aandelen aan je kinderen schenken is natuurlijk geen optie. Maar het gaat niet alleen om estate planning, dus het overdragen van het vermogen aan de volgende generatie. Ook de eigen financiën zijn gebaat bij vroegtijdige structurering.

Inzichten die daaruit naar voren komen, kunnen volgens Van Gurp invloed hebben op de vraagprijs, de voorwaarden van verkoop én de timing. Hoeveel heb je straks precies nodig voor het eigen levensonderhoud, rekening houdend met fiscaliteit en de ontwikkeling van de rente? Eikelboom: ‘Zit je daar met het verkoopbedrag naar verwachting fors boven, dan kun je aan schenkingen gaan denken. Maar valt het tegen, dan kun je bijvoorbeeld ook besluiten nog enkele jaren met de verkoop te wachten.’

Met een duidelijk beeld van de financiële situatie is je positie aan de onderhandelingstafel ook sterker, vult Van Gurp aan. ‘Stel dat de koper bijvoorbeeld in delen wil betalen en als verkoper weet je dat het eerste deel al genoeg is voor je levensonderhoud. Dan kun je met de rest wat meer risico nemen, en gespreide betaling accepteren. Wel tegen een hogere prijs natuurlijk. Als je weet waar je aan toe bent, heb je goede kaarten bij de onderhandelingen.’

Verkoopprijs niet op straat

Ook handig is het om voorafgaand aan de verkoop al te voorkomen dat de verkoopprijs ‘op straat’ komt te liggen. Door de deponeringsplicht van de jaarrekening is die via een openbare bron als de Kamer van Koophandel zo in te zien. ‘Niet alle ondernemers willen dat de buurman ook weet wat zij aan de verkoop hebben verdiend. Een optie is dan om bijvoorbeeld een open CV op te zetten en zo het vermogen van de holding te anonimiseren’, aldus Eikelboom. Het is nodig om dat op tijd te doen en er een goede adviseur voor in te schakelen, aangezien de oprichting van zo’n CV weken, soms maanden in beslag neemt. Wel waarschuwt Eikelboom dat de wet- en regelgeving op dit punt kan veranderen.

Vier potjes

Hoe ziet zo’n vermogensstructurering vooraf er in grote lijnen nou uit? Meestal wordt de verwachte opbrengst over vier potjes verdeeld: een buffer, vermogen om later van te leven, investeringen in vastgoed en middelen om mee te ondernemen. Wat dat laatste betreft: bij de meeste ondernemers blijft het volgens Van Gurp toch vaak kriebelen. ‘Ze blijven zelf betrokken bij een bedrijf of stappen in nieuwe ondernemingen, zoals start-ups.’ Ook ziet hij bij veel oud-ondernemers de drang om in vastgoed te investeren. Zeker gezien snel veranderende regelgeving vraagt dat om scherpe keuzes. Koop je in box 2 of privé? Investeer je zelf of zet je het vastgoed op naam van de kinderen, mogelijk via een zakelijke lening? Als de waarde in de loop der jaren stijgt, scheelt dat te zijner tijd weer erfbelasting.

Maar het begint met de berekening van de benodigde spaarbuffer, waarbij de bankers ervan uitgaan dat je daar drie jaar van zou moeten kunnen leven. Een voorzichtige inschatting, erkent Van Gurp. ‘Als je pech hebt, zit het langere tijd tegen op de beurs. Maar meer dan drie jaar is dat doorgaans niet. Met zo’n buffer kun je dat recht trekken.’ De tweede pot is bestemd voor de inkomsten op de langere termijn, en met dat vermogen wordt belegd. Deze effectenportefeuille kan bij Delen vervolgens ook als onderpand dienen voor een vastgoedfinanciering, tot twee derde van de waarde van de beleggingen.

Delen als regisseur

De persoonlijke omstandigheden worden steeds in het oog gehouden, benadrukt Eikelboom. ‘Blijven de doelstellingen reëel, ook als zich life events voordoen als bijvoorbeeld een scheiding, de geboorte van een kind of ziekte?’ Delen Private Bank is niet alleen gespecialiseerd in vermogensbeheer, maar treedt bij de bredere vermogensstructurering ook op als ‘regisseur’. De bankers schakelen snel met een uitgebreid netwerk van notarissen en fiscalisten, ook over de grens. Financiële en estate planning geven rust en zekerheid, aldus Eikelboom. Tijdens het spannende proces van de verkoop van de eigen onderneming bepaald geen overbodige luxe.